Ruben

Ruben, illustratie Jozef onthult izh aan zijn boers, Peter van Cornelis, detail
Jozef onthult zich aan zijn broers, Pieter van Cornelius, 1816, Alte Nationalgalerie Berlijn (uitsnede)

Zoon van Jakob

Ruben is de oudste zoon van aartsvader Jakob. Zijn vader dacht met zijn nicht Rachel te trouwen, maar ontdekte na zijn huwelijksnacht dat zijn schoonvader haar oudere zus Lea onder de sluier had verstopt. Jakob mocht daarna ook nog met Rachel trouwen, en er ontstond vervolgens een grote onderlinge jaloezie tussen de zussen. Lea was verheugd dat zij als eerste zwanger was en een zoon baarde. En dat is ook de betekenis van de naam Ruben: “Zie, een zoon!”. Na Ruben werden er nog elf jongens en ook meisjes geboren in het gezin van Jakob, die naast de twee zussen ook nog hun naaste slavinnen als vrouw had gekregen. (Lees hier verder de geschiedenis van Jakob.)

In de loop van het verhaal over Jakob en zijn familie komen we Ruben regelmatig tegen onder slechte en betere omstandigheden. Zo slaapt Ruben als volwassen man met een van de bijvrouwen van Jakob, Bilha. Zijn vader hoort ervan, maar grijpt op dat moment niet in. Maar heel veel later, op zijn sterfbed, geeft Jakob Ruben niet de zegen die bij de eerstgeborene hoort, omdat Ruben zijn vader geminacht heeft door met een van zijn vrouwen te slapen.

Ruben en Jozef

Als de oudste zonen van Jakob op een gegeven moment genoeg hebben Jozef, de jongste en verwende lievelingszoon van vader Jakob, speelt Ruben een betere rol. Als Jozef hen op een dag opzoekt tijdens het hoeden van de schapen, willen de broers hem vermoorden, maar Ruben stelt voor hem in een lege put te gooien. Hij wil Jozef er later uithalen en terugbrengen naar zijn vader. Maar als Ruben even weg is, wordt Jozef door zijn andere broers verkocht aan voorbijtrekkende handelaren die hem naar Egypte brengen en hem daar als slaaf verkopen. (Lees hier verder de geschiedenis van Jozef.)

Ruben trekt vele jaren later samen met zijn tien andere broers en zijn vader naar Egypte, waar Jozef inmiddels een hoge functie heeft in het hofleven van de farao. Als zijn nakomelingen uiteindelijk vele generaties later terugkeren naar Kanaän, wordt het gebied waar de Israëlieten gaan wonen verdeeld in twaalf stammen, voor elke zoon van Jakob een eigen stam. Ook de familie van Ruben krijgt dan een eigen plek in het beloofde land.

De verhalen over Ruben en zijn broers vind je hier in de Bijbel: